Korki do wina, czy inaczej mówiąc zamknięcia, czopy do butelek z winem znamy wszyscy. A co wiemy o materiale, z którego klasyczny korek jest wykonywany. Czy zastępuje się go innymi materiałami? Jak korek reaguje z alkoholem i jaki ma wpływ na jakość trunku? Które korki są najlepsze? Jakie są wady i zalety korków? I czym w ogóle jest dąb korkowy? Na te i inne pytania odpowiemy w tym artykule.

Dąb korkowy

Głównym dostarczycielem surowca do produkcji korka, jest dąb korkowy. Drzewo to najlepsze warunki do uprawy ma w zachodniej części Morza Śródziemnego i wschodnich (europejskich i afrykańskich) brzegach Atlantyku. Największym producentem korków do butelek jest Portugalia, a za nią Hiszpania, Francja, Włochy, Maroko i Tunezja. 

Do produkcji korków wykorzystuje się tylko korę dębu korkowego. Uprawa dębu korkowego na potrzeby przemysłu winiarskiego to przedsięwzięcie na pokolenia. Pierwsze okorowanie może nastąpić po upływie 25 lat. Kolejne co 9-12 lat. Widzimy więc, że drzewko sadzi ojciec, a syn będzie cieszył się pierwszymi korkami. Technologia korowania jest bezpieczna dla drzew, nie uszkadza tkanki drzewnej. Średni czas życia tej odmiany dębu to 150-250 lat. Prawdziwie międzypokoleniowa roślina. 

Korek - cudowny materiał

Właściwości korka są niesamowite. Dzięki temu jest wykorzystywany nie tylko w przemyśle winiarskim, ale też w meblarstwie, wyposażeniu wnętrz, gospodarstwie domowym…

Właściwości korka

Większość markowych alkoholi, z nielicznymi wyjątkami to produkty wpisujące się w maksymę “Im starszy, tym lepszy”. Aby wino lub destylat zawarty w butelce mógł przez kilka czy kilkadziesiąt lat bezpiecznie przeleżeć w butelce, musi mieć zabezpieczenie przed wilgocią, grzybami, związkami chemicznymi. Naturalne korki z dębowej kory wypełniają te wymagania i dodają jeszcze więcej, ponieważ korki są:

• odporne na wilgoć, działanie wody i alkoholu (korek chłonie maksymalnie 20%)
• nie wchodzi w reakcje z wodą i innymi substancjami zawartymi w winie (pełna obojętność chemiczna)
• praktycznie się nie starzeje 

Dobry korek, powinien mieścić się w rozmiarze 4-5 cm. Musi być odpowiednio wyprofilowany, pozbawiony porów i wolnych przestrzeni. Maszyna korkująca butelkę robi to pod ciśnieniem. Gdy korek znajdzie się w szyjce butelki, następuje rozprężenie i korek idealnie wypełnia sobą przestrzeń szyjki. Trunek zawarty w butelce powinien leżeć i przykrywać korek, cały czas sprawiając, że jest wilgotny. 

Wino korkowe

Pomimo wspaniałych właściwościach kory dębu korkowego, nie zawsze jest pięknie. Szacuje się, że od 2 do 10% wszystkich win zamkniętych naturalnym korkiem dotkniętych jest TCA (Trójchloroanizol). Co to jest? W wielkim skrócie, bez chemicznych definicji to grzybicza choroba kory. Wino, zakorkowane zakażonym TCA korkiem, praktycznie nie nadaje się do spożycia. Pachnie i smakuje jak stara szmata, sierść mokrego psa, tektura czy gnijące leśne liście. Na dodatek, grzyby, które wytwarzają TCA, blokują receptory smakowe nosa i języka. Wino zaatakowane przez TCA, nazywane jest winem korkowym. Wbrew powszechnym opiniom, przyczyną tego zjawiska mogą być nie tylko korki. Często wino zakaża się już w beczkach lub innych elementach drewnianych wykorzystywanych podczas produkcji. 

Skąd w ogóle TCA się wzięło? To ciekawe zagadnienie. W latach 60. XX wieku, z wielkim rozmachem stosowano wszelkiego rodzaju chemiczne środki ochrony roślin (pestycydy). No i niestety przesadzono. Zmieniła się chemiczna struktura gleby, która okazała się doskonałą pożywką dla grzybów odpowiedzialnych za TCA. Dzisiaj, aby przywrócić równowagę i ograniczyć działalność tych szkodliwych grzybów potrzeba kilkudziesięciu lat i sporych nakładów.

Co zamiast korka?

Wzrost produkcji wina i innych alkoholi korkowanych oraz ograniczone zasoby kory dębowej powoduje poszukiwania innych rozwiązań. Jednym z nich są nakrętki. W jednych krajach postrzegane jako element win słabej jakości (np. we Włoszech), w innych (np. w krajach anglosaskich) wina z aluminiową nakrętką powoli wchodzą na salony. Klasyczne korki zastępowane są także korkami z tworzyw sztucznych. W ostatnich latach coraz popularniejsze zaczynają być korki robione z trzciny cukrowej. Technologia ich produkcji pozwala na dokładne dozowanie powietrza do wnętrza butelki. 

Wina i alkohole butelkowane z dębowymi korkami (tymi korkami naprawdę wysokiej jakości) potrafią często sporo kosztować. Markowe wina szampańskie, koniaki, alkohole leżakujące plus dobry korek to ikona luksusu i dobrego życia. Przy tym wszystkim pamiętajmy gdzie jest korkociąg, abyśmy nie obeszli się smakiem degustowanych trunków.