Święta Bożego Narodzenia, noc sylwestrowa, Nowy Rok, karnawał to znaczące chwile na przełomie roku. To czas rodzinnych spotkań, zabawy, chwile refleksji nad życiem, nowe plany, zamierzenia. W czasie świąteczno-noworocznych biesiad będą nam towarzyszyć też ciasta, serwowane na eleganckich paterach . Mają one w naszej kuchni szczególne znaczenie. Z jednej strony to tradycja, która ukształtowała się przez wieki. Z drugiej strony, te wspaniałe wypieki są czymś na co czeka się cały rok. Smak ciast przygotowywanych w tym okresie jest niepowtarzalny, zwłaszcza w towarzystwie aromatycznej kawy w ulubionych filiżankach.
Przypominamy ciasta, które są podstawą świątecznych słodkości, bez których wiele osób sobie nie wyobraża świątecznego stołu.
Król Makowiec
To ciasto swoją popularnością przebija wszystkie inne. Makowiec w wielu domach po prostu musi być. Makowiec to strucla makowa, czyli zawijane ciasto drożdżowe, faszerowane masą z mielonego maku, miodu, bakalii (orzechy, skórka pomarańczowa, cytrynowa, rodzynki itp.). Często jest aromatyzowany likierem amaretto lub rumem. Najczęściej jest pokryty lukrem i dodatkowo obsypany skórką kandyzowaną skórką pomarańczową.
Mak w naszej tradycji jest symbolem dobrobytu, płodności i urodzaju. Wierzono także w to, że mak ułatwia kontakt ze światem zmarłych. Dlatego jego obecność na świątecznych stołach miała zapewnić kontakt i opiekę przodków.
Choć strucla makowa jest dominująca w całej Polsce, w niektórych regionach możemy w czasie świąt spotkać inne warianty ciasta z makiem. Przekładaniec makowy (masa makowa umieszczona jest pomiędzy dwoma płatami ciasta) spotkamy na Śląsku i Wielkopolsce. Makowiec na kruchym cieście zjemy z pewnością na południu Polski (oczywiście obok strucli). No i w wielu domach w całej Polsce, ponieważ taki rodzaj makowca jest szybszy i łatwiejszy do zrobienie niż drożdżowa rolada.
Podkreślamy jednak z całą mocą, że strucla makowa jest dominującą formą ciasta z makiem w Polsce.
Sernikowa słodycz
Sernik to drugie obok makowca ciasto, które obowiązkowo ma swoje miejsce na świątecznym stole. Makowiec sporządzany jest ze słodkiej masy twarogowej (twaróg, cukier, jajka, masło, bakalie). W przeciwieństwie do ciasta z makiem, gdzie strucla makowa jest najczęściej przygotowywana z sernikiem jest inaczej. Nie ma jednego, obowiązującego przepisu. Sernik przygotowuje się na cieście kruchym, biszkoptowym, na pokruszonych herbatnikach lub w ogóle bez spodu. Po upieczeniu często jest lukrowany lub pokryty jest polewą czekoladową.
Sernik nie ma tak bogatej symboliki, jak makowiec. Jest synonimem domowego ciepła i obfitości. Można powiedzieć, że to ciasto odświętne, szykowane na specjalne okazje. Jest kilka popularnych odmian serników:
Polecamy
Krosno Glass S.A.
Patera na nodze z kloszem - Glamour (KP-1582)
**Najniższa cena od 30 dni: 207,89 zł
- krakowski - masa sernikowa pieczona jest na kruchym cieście;
- wiedeński - wyższy, bardziej puszysty, delikatniejszy, często bez spodu;
- sernik z rosą - to odmiana sernika pieczona z pianą z białek;
- sernik na zimno - rzadziej widziany na świątecznych stołach, lecz stanowi jakąś alternatywę.
Piernik. Korzenna tradycja
Zapach piernika rozchodzi się już w czasie Adwentu. Piernik to ciasto wyrabiane z mąki żytniej, miodu i specyficznych piernikowych przypraw (cynamon, kardamon, goździki, pieprz, gałka muszkatołowa).
Najpopularniejszą, świąteczną piernika jest piernik staropolski. To ciasto przygotowuje się 4-6 tygodni przed świętami (a nawet wcześniej). Po upieczeniu ciasto odstawia się w chłodne miejsce, aby dojrzało. Przez czas leżakowania uzyskuje ono unikalny smak i konsystencję. Przed podaniem ciasto przekłada się kremami lub powidłami. Na święta przygotowuje się też piernikowe ciasteczka, wykrawane za pomocą metalowych foremek, które doskonale prezentują się na świątecznych
Piernik na świątecznym stole to dostatek i dobre chwile w życiu. Miód jest odpowiedzialny za życiowe słodkie chwile, a dostatek symbolizowany jest przez korzenne przyprawy. Pamiętajmy, że w dawnych czasach przyprawy były bardzo drogie i niewielu mogło sobie na nie pozwolić.
Kutia
Choć kutia nie jest klasycznym ciastem, należy ją jednak traktować jako obowiązkową świąteczną słodycz. Kutia to gęsta masa z pęczaku, maku, miodu, orzechów, migdałów i suszonych owoców. Obróbki cieplnej w kutii wymaga kasza pęczak (ziarna pszenicy) oraz mak, który po gotowaniu jest jeszcze mielony. Całość składników łączy się ze sobą. Aby masa była jednolita dodaje się syrop cukrowy i rozpuszczony miód.
W wielu regionach była to najważniejsza potrawa wigilijna. Wchodziła do kanonu dwunastu potraw wigilijnych. Symbolika tego dania jest bogata. Oznacza wieczne życie, odrodzenie i zmartwychwstanie, dobrobyt i opiekę przodków. Kutia ma swoje korzenie we wschodniej Rzeczypospolitej, skąd z biegiem lat, wskutek zmian społecznych i geograficznych zyskała na popularności w innych regionach naszego kraju.
Ciasta i słodkości na świątecznych stołach to nie tylko szacunek dla tradycji, ale też po prostu część dobrych chwil spędzonych z bliskimi.
Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku!