Zdrowie zaczyna się w brzuchu. Takie lub podobne opinie można często usłyszeć, ale właściwie, o co chodzi? Nasz układ pokarmowy zamieszkują bakterie, grzyby i inne drobnoustroje. Tworzą one ekosystem mikrobiotę jelitową. Gdy jest on zrównoważony, pracuje jak należy. Trawi pokarmy, produkuje niektóre witaminy, wspiera odporność, korzystnie wpływa na nasze samopoczucie. Problem się zaczyna, kiedy złe czynniki zaczynają dominować. Wtedy z pomocą przychodzą -biotyki.

Probiotyki

Tę nazwę chyba słyszymy najczęściej w aptece, kiedy musimy brać antybiotyk. Czym są probiotyki? To żywe mikroorganizmy (przede wszystkim bakterie, ale też drożdże), które podawane w odpowiednich dawkach przynoszą poprawę zdrowia. Najczęściej są to bakterie kwasu mlekowego. 

Zadaniem probiotyków jest przywracanie równowagi mikrobioty jelitowej, zaburzonej przez stres, nieprawidłową dietę, choroby i działanie antybiotyków. Działanie probiotyków obejmuje:

• Poprawę procesów trawiennych i wchłaniania składników odżywczych z pożywienia.
• Stymulowanie układu odpornościowego.
• Hamowanie rozwoju szkodliwych drobnoustrojów.
• Łagodzą dolegliwości związane z układem trawiennym (zespół jelita drażliwego, wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, zaparcia).

Wbrew pozorom, probiotyki to nie tylko suplementy diety w postaci tabletek, kropli czy proszku. Naturalne źródła są najlepsze i warto je brać pod uwagę w naszej codziennej diecie. Probiotyki znajdziemy w kiszonkach (kapusta i ogórki kiszone, kimchi, kombucha), w fermentowanych produktach nabiałowych, takich jak jogurty czy kefiry, które warto pić w wygodnych szklankach. Przy produktach tego typu szukajmy na etykietach sformułowania “żywe kultury bakterii”. 

Prebiotyki

O ile probiotyki “walczą” o nasze zdrowie, tak prebiotyki są dla nich paliwem. To niejadalne dla nas składniki pokarmowe (przede wszystkim błonnik), które są pożywką dla probiotyków. Nasza mikrobiota radzi sobie z prebiotykami doskonale. Cel główny prebiotyków to wspieranie rozwoju korzystnych bakterii. Fermentacja prebiotyków w jelicie grubym prowadzi do powstawania kwasów tłuszczowych (np. maślanu), które są korzystne dla naszego organizmu. Poprawiają pracę jelit, wspomagają trawienie i wchłanianie minerałów, wpływają na odporność i regulują poziom cukru we krwi. 

Jakie są główne źródła prebiotyków? To warzywa i owoce, zboża. Czosnek, cebula, por, szparagi, banany, topinambur, owies, jęczmień, produkty pełnoziarniste, siemię lniane, nasiona chia, cykoria. W przemyśle spożywczym i w suplementach często wykorzystywanym prebiotykiem jest inulina. 

Synbiotyki

To połączenie probiotyków i prebiotyków w jednym preparacie lub daniu. Takie podejście pozwala na silniejsze działanie prozdrowotne niż w przypadku stosowania osobno probiotyk i prebiotyk. Synbiotyki stosowane są w celu odbudowy flory bakteryjnej przewodu pokarmowego po terapii antybiotykowej, w przypadku osłabionej odporności. Nie musimy szukać suplementów z synbiotykami. Przykładem jest zwykły jogurt  (zawierający żywe kultury bakterii) z płatkami owsianymi – taka symbiotyczna przekąska, podana w szklanym pucharku, to idealny sposób na wzmocnienie odporności.

Postbiotyki

W świecie mikrobioty postbiotyki to nowa jakość. Są to substancje wytwarzane przez bakterie probiotyczne w trakcie ich życia lub po ich rozpadzie. Chodzi tu o kwasy tłuszczowe, enzymy, peptydy, fragmenty komórek bakterii. Postbiotyki są bezpieczne dla osób z obniżoną odpornością, kobiet w ciąży czy małych dzieci (co w przypadku probiotyków nie zawsze jest pewne). 

Psychobiotyki

W ostatnich latach, naukowcy coraz częściej przyglądają się tematowi wpływu mikrobioty na nasze zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie. Kluczową rolę odgrywają tu właśnie psychobiotyki, czyli szczepy bakterii probiotycznych, które wpływają na nasze samopoczucie poprzez komunikację z układem nerwowym. Produkują neuroprzekaźniki, które wpływają na nasz nastrój, redukują stany zapalne, regulują pozoim kortyzolu, wzmacniają barierę jelitową. Badania nad psychobiotykami cały czas trwają. Osiągnięte wyniki wskazują, że psychobiotyki mają ogromny potencjał we wspieraniu życia psychicznego. 

Przedstawione tu „dobre” bakterie, często w postaci suplementów są istotne dla naszego zdrowia i samopoczucia. Pamiętajmy jednak, że podstawową drogą dbania o nasz układ pokarmowy jest dieta. Nie zapominajmy o kiszonkach, jedzmy czosnek, cebulę i zaprzyjaźnijmy się z owsianką, spożywaną przy użyciu odpowiednich sztućców. Suplementy wybierajmy rozsądnie, najlepiej po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem. Warto też obserwować własne ciało. To, co jest dobre dla naszego znajomego, wcale nie musi być dobre dla nas. Dbajmy o nasze bakterie, a one zadbają o nas.