Blog

 
Świat kawy. Napój wszech czasów

Świat kawy. Napój wszech czasów

Kawa to najpopularniejsza używka na świecie. Podawana jako gorący napój, zimny deser, dodatek do ciast, kremów. Duża część produkcji kawy przeznaczona jest na produkcję kosmetyków i leków. Jak olbrzymi jest rynek kawy, świadczą nakłady producentów na reklamy, angażowanie największych gwiazd kina, sportu i estrady. Trzeba pamiętać, że kawowy biznes to także wszelkiego rodzaju urządzenia do zaparzania, filtry, naczynia szklane i porcelanowe.

Legenda czy historia?

Opowieści mówią, że kawę odkrył arabski pasterz, który zainteresował się zachowaniem kóz, które po zjedzeniu czerwonych owoców z krzaka kawy były pobudzone i chętnie biegały po pastwisku. Ile w tej historii prawdy, nie wiadomo. Pewnikiem natomiast jest, że Arabowie zaczęli uprawiać kawę około 1300 roku, na terenach dzisiejszej Etiopii. I stąd ten kraj uważany jest za ojczyznę kawy. Roślina ta uprawiana jest w klimacie subtropikalnym w 70 krajach świata i jest najpopularniejszym napojem po wodzie. W USA pije się najwięcej kawy dziennie, a w Finlandii statystycznie, najwięcej kawy wypija jedna osoba.

Właściwości kawy

Kawa to roślina z rodziny marzanowatych. Ta liczna rodzina roślin wykorzystywana jest w medycynie, często w produkcji leków ze względu na zawarte w nich alkaloidy. Kawowce są także wykorzystywane jako roślina ozdobna. Kawa ma działanie pobudzające, dzięki obecności kofeiny. Wzmacnia koncentrację, zmniejsza zmęczenie fizyczne i psychiczne. Zawiera też mikroelementy: sód, wapń, potas i magnez. 

Mimo olbrzymiej popularności kawa wzbudza odmienne opinie wśród smakoszy i lekarzy. Główne cechy mówiące o korzystnym działaniu, to:

  • wzmocnienie krążenia
  • poprawa pracy jelit i układu trawiennego
  • zmniejszenie ryzyka zachorowania na chorobę Parkinsona, raka jelita grubego, kamicy żółciowej
  • ochrona wątroby przed marskością

Przeciwnicy picia kawy twierdzą, że:

  • pogarsza pamięć
  • wzbudza poczucie niepokoju i lęku, utrudnia zasypianie
  • fizycznie uzależnia
  • przyczynia się do zwiększenia poziomu cholesterolu

Niezależnie od tych opinii badania dowodzą, że picia kawy powinny unikać osoby znerwicowane, nadpobudliwe. Borykający się z nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą typu 2 także powinni ograniczyć ten napój. 

Rodzaje kawy

Kawa to pestki (ziarna) owoców kawowca. Mają cierpki, kwaskowaty smak. Przypominają dzikie wiśnie lub czereśnie. Oczywiście to ziarna zawarte w kwaśnej osłonce są kawą. Krzewy uprawiane są na plantacjach. Rozróżniamy dwa kawy. To podział określający jakość i łatwość uprawy.

  • Arabica to kawa szlachetna, wymagająca dobrej gleby, mało odporna na złe warunki atmosferyczne, musi być uprawiana na odpowiedniej wysokości, bardzo wrażliwa na szkodniki. Trudna w uprawie, przez co jej cena jest wysoka. 2/3 światowej produkcji to arabica w ponad 140 odmianach.
  • Robusta to kawa niewymagająca, gorsza w smaku, bardziej kwasowa, z posmakiem papieru i cięższa w aromacie. Łatwość uprawy powoduje, że jest tania i dlatego często jest uzupełnieniem mieszanek kawowych z arabicą.

Najlepsze odmiany zbiera się ręcznie. Chcąc wydobyć subtelne smaki, aromaty, surowe ziarno może być myte, suszone w słońcu, lekko fermentowane dla osiągnięcia słodkości. Tak przygotowane ziarno transportowane jest do palarni. Po procesie palenia kawy, za ziarno zabierają się specjaliści od oceny organoleptycznej. Smak, zapach i ogólny wygląd ziaren jest badany przez sensoryków. Sommelierzy oceniają wino, sensorycy kawę. Ich praca pomaga wyselekcjonować i podzielić poszczególne partie kaw pod względem jakości, a co za tym idzie określają ich wartość finansową.

Specialty coffee

Ciekawą kwalifikacją zielonych, surowych ziaren kawy jest ocena specialty coffee. Ta 100 punktowa metoda, klasyfikuje kawę według smaku, aromatu i ewentualnych wad. Sposób ten określa najwyższą jakość kawy, ale według sztuki organoleptyki, a nie fachowców od marketingu i speców od reklamy. Poza tym specialty coffee gwarantuje:

  • świeży zbiór i palenie
  • czysty i wyjątkowy smak
  • różnorodność (pijąc kawę jesteśmy w stanie określić jej rodzaj i pochodzenie)
  • zrównoważony rozwój 

Kawy, które osiągną ilość błędów powyżej 86 punktów są oceniane jako OFF (poza klasyfikacją). Jednak nie są odrzucane, ale trafiają na półki sklepowe jako najtańsze marki. Dlatego wybierajmy kawy oznaczone specialty (do 5 błędów) lub premium (do 8 błędów).

Świat kawy jest przebogaty, w jednym artykule trudno opisać wszystkie jego aspekty. Przecież trzeba wspomnieć o sposobach parzenia, o rodzajach kaw, o sprzęcie gastronomicznym i urządzeniach do domowego zaparzania, o kawowych słodkościach i napojach. Zapraszamy zatem na dalszy ciąg opowieści o kawie, w następnym artykule.