Czy piwo bezalkoholowe to jeszcze piwo? Whisky bez procentów to ciągle jest ten sam trunek? Takie pytania zadają sobie sceptycy, twierdzący, że alkohol bez alkoholu traci swoje tradycyjne znaczenie. I nie chodzi tu o skutki działania alkoholu, ale o to wszystko, co łączy się z drinkiem. Miejsce, towarzystwo, sposób podania – włączając w to odpowiednie szklanki do drinków, to wszystko, co łączy się z trunkiem. Zwolennicy bezalkoholowych alkoholi, są zdania, że właściwie nic się nie zmienia, ale jest z korzyścią dla zdrowia.

Bezalkoholowy alkohol. Co to jest?

Najogólniej rzecz ujmując, są to napoje, które swoim smakiem i zapachem nawiązują do tradycyjnych alkoholi. Jednak napoje te nie zawierają alkoholu lub w bardzo małej ilości (poniżej 0,5% objętości). Tego rodzaje napojów stworzono z myślą o osobach, które z różnych powodów nie mogą pić alkoholu (kierowców, kobiet w ciąży, sportowców, czy niepijących z powodów religijnych, zdrowotnych lub osobistych. Terminologia stosowana przy tych napojach jest następująca:

• trunki bezalkoholowe to wszystkie napoje pozbawione (lub prawie pozbawione) alkoholu (piwo, wino, cydr, whisky, wódka);
• alkohole bezalkoholowe to termin odnoszący się tylko do napojów naśladujących napoje wysokoprocentowe (wódka, gin, whisky). 

Początki alkoholi bezalkoholowych

Jest kilka kluczowych momentów w historii powstania napojów alkoholowych bez alkoholu. Najważniejsze to:

• W roku 1869 w Niemczech, powstała pierwsza winnica produkująca wino bezalkoholowe. 
• Prohibicja w USA (1920-1933) była impulsem do tworzenia napojów bezalkoholowych i piw o zawartości alkoholu mniejszej niż 0,5%;
• W latach 80. i 90. XX wieku piwa 0,0% zyskały wielką popularność;
• W XXI wieku rozwijający się trend NoLo (No Alcohol, Low Alcohol) spowodował zainteresowanie napojami bezalkoholowymi.

 

Jak pozbyć się alkoholu z napoju?

W praktyce, stosowanych jest kilka metod usunięcia alkoholu z trunku. Piwo bezalkoholowe powstaje z normalnego piwa, które fermentowało zgodnie ze sztuką piwowarską. Słód, chmiel i drożdże robią swoje i powstaje klasyczne piwo. Piwo, które ma stać się, bezalkoholowe poddaje się dalszym zabiegom. Mogą to być:

• Destylacja próżniowa. Piwo umieszcza się w szczelnych kadziach, zmniejsza się w nich ciśnienie i podgrzewa. W ten sposób alkohol (etanol) paruje, a smak piwa pozostaje bez zmian.
• Odwrócona osmoza. Piwo pod ciśnieniem przepuszczane jest przez specjalne filtry/membrany. W trakcie filtrowania alkohol jest oddzielany z napoju, pozostawiając inne składniki.
• Parowanie. Piwo podgrzewane jest do wysokiej temperatury, pod jej wpływem alkohol odparowuje. Metoda ta, jak się zdaje, jest najprostsza, ale wpływa na smak piwa.

W przypadku wina proces usuwania alkoholu jest podobny, choć metody parowania raczej się nie stosuje, ponieważ wino ma delikatniejsze aromaty owocowe i taniny. Alkohole bezalkoholowe (wódki, giny, whisky) produkowane są często przez destylację  składników roślinnych (np. jałowiec, w przypadku ginu). Taka destylacja odbywa się w wodzie, a nie w spirytusie. Pozwala to zachować profil smakowy bez alkoholu. Oczywiście stosuje się też dealkoholizację destylatów w podobny sposób jak w przypadku piwa czy wina. Jest także cały segment napojów tworzonych od podstaw, bez użycia alkoholu. Producenci stosują naturalne ekstrakty, łączą je ze sobą, próbując odtworzyć smak i zapach napoju z alkoholem. 

Wytwórcy napojów bezalkoholowych czasami stosują techniki ograniczające proces fermentacji (przez użycie odpowiedniego szczepu drożdży, lub przerywając proces fermentacyjny). 

Co na to konsumenci?

Od kilku lat coraz modniejszy staje się trend NoLo. Konsumenci coraz częściej sięgają nie tylko po piwo bezalkoholowe, ale też po bezalkoholowe zamienniki wódek, whisky, win czy ginu. I mogłoby się wydawać, że np. piwa bezalkoholowe to ledwie ułamek całego rynku piwnego, a jednak jest o co się bić. Wartość rynku 0,0% to w 2024 roku 1,74 mld złotych. Największe sieci handlowe w naszym kraju zwiększyły asortyment wyrobów bezalkoholowych, w wielu przypadkach nawet o ponad 100%. 

Jak widać, trunki bezalkoholowe szturmem zdobywają nowych konsumentów. Czemu tak się dzieje? Ponieważ w wielu przypadkach proponowane trunki są najwyższej jakości. Tworzenie takich napojów to nie jest zwykłe mieszanie składników. To projektowanie smaku, zapachu, koloru w taki sposób, aby finalny produkt smakował, wyglądał i pachniał tak jak jego odpowiednik z alkoholem. Można je pić samodzielnie, używać w koktajlach i drinkach. Butelki, etykiety, sposób serwowania jest podobny jak w przypadku napojów alkoholowych, ale bez skutków wypicia alkoholu. No i może o to w tym wszystkim chodzi.