Można się zastanawiać polska kuchnia, a tatarska… Wytłumaczenie jest proste. Na terenie dzisiejszej Polski, żyje mniejszość tatarska. Tatarzy, mieszkają i mieszkali w Polsce od wieków. W dużej mierze nie znają już języka przodków, wyznają jednak islam i kultywują tradycje swoich rodzin. Jednym z aspektów dbania o pamięć, jest kuchnia. Kulinarne przepisy przekazywane z pokolenia na pokolenie, często zapiski sporządzone rękami odległych już przodków tworzą wspólnotę.

Skąd Tatarzy w Polsce?

Tatarzy zaczęli osiedlać się na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczpospolitej już pod koniec XIV wieku. Byli to głównie uciekinierzy z tatarskich chanatów na wschodzie. Po wielu latach, zmianach granic, wydarzeń historycznych polscy Tatarzy, żyją obecnie w Kruszynianach i Bohonikach w województwie podlaskim. Część Tatarów przeniosło się ze wsi do miast. Żyją w Białymstoku, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim i Warszawie. Ogółem Tatarów żyje w Polsce około 2 tysięcy. 

Tatar raz!

Sławna zakąska z surowego mięsa, żółtka, cebulki, soli, pieprzu, siekanych korniszonów raczej nie ma nic wspólnego z Tatarami. Pierwszy raz to danie znajdziemy w XIX wiecznej Francji pod nazwą: steak tartare. Choć jak głoszą legendy, tatarscy jeźdźcy umieszczali płaty mięsa (prawdopodobnie koniny) pod siodłem i udawali się na wyprawę. Mięso pod wpływem siodła, wagi jeźdźca, ruchu konia, wiatru i słońca kruszało, nabierało swoistego zapach i konsystencji. Tak miał powstać tatar. Chyba pierwsza wersja pochodzenia befsztyka tatarskiego bliższa jest naszym smakom.

Po tej ciekawostce zerknijmy na kuchnię polskich Tatarów. Pierwotnie kuchnia tatarska, była podobna do smaków innych ludów koczowniczych. Mała ilość warzyw, owoców powodowała, że mięso stanowiło podstawę wyżywienia. Pierwotnie była to konina, później baranina, gęsina. Z uwagi na wyznawany islam, Tatarzy nie jedzą wieprzowiny. Tatarzy nie osiedlali się na pustyni, dlatego można w ich przepisach kulinarnych znaleźć wpływy kuchni innych narodów: litewskiego, polskiego, ukraińskiego, białoruskiego, tureckiego, mongolskiego.  

Najlepsze dania polskich Tatarów

To oczywiście subiektywny ranking, ale mówi się, że tatarska kuchnia robiona jest z sercem i miłością do natury i ludzi, więc tatarskie smaki powinny wszystkim przypaść do gustu.

Pierogi

Jest wiele odmian pierogów tatarskich. Najczęściej są one nadziewane mięsem, kapustą, serem lub cebulą. Mogą być gotowane w rosole (kołduny, tak mają swoje korzenie w kuchni tatarskiej), pieczone lub smażone. Do najpopularniejszych należą:

• kibiny - spore, pieczone pierogi z farszem z mięsa wołowego;
• pieremiacze - najczęściej smażone pierogi z mięsem, ciasto z dodatkiem masła, smakują tak samo dobrze na ciepło i zimno, podawane w towarzystwie jogurtu lub zsiadłego mleka;
• czebureki - smażone na głębokim tłuszczu (kiedyś na łoju), chrupiące pierogi z nadzieniem mięsnym lub ostatnio także z warzywnym;
• samse - najczęściej robione z ciasta francuskiego (choć nie tylko), z farszami z wołowiny, drobiu, sera lub samych warzyw, mają trójkątny kształt, często podawane jako główny posiłek dnia.

Płow (pilaw). Danie popularne w całej Azji Środkowej. To bogato doprawiony, aromatyczny ryż z mięsem. Przygotowywany w specjalnym naczyniu.

Kryszonka. Jednogarnkowe danie o historii sięgającej czasów, kiedy Tatarzy przemierzali stepy Azji. To długo gotowane połączenie tłustego mięsa i warzyw. Tłuste i bardzo treściwe.

Tatarska babka ziemniaczana. Danie zyskujące coraz większą popularność wśród turystów. Potrawa uniwersalna, jej skład ograniczony jest tylko fantazją kucharza i nie ma żadnych reguł. Różnego rodzaje mięsa, wędliny, warzywa, grzyby, zioła i przyprawy mogą znaleźć się w babce ziemniaczanej.

Pierekaczewnik. Wielowarstwowa potrawa, w której listki makaronowego ciasta przekładane są farszem. W zależności od rodzaju potrawa może być pikantna (z mięsem, warzywami) lub słodka (rodzynki, twaróg, jabłka, śliwki).

Chak-chak. Ten tatarski deser ma podobno korzenie bułgarskie. To specjał dla amatorów słodkości. Ciasto przygotowane z mąki, jaj i soli jest krojone w paski lub formowane w małe kulki. Następnie smaży się je w głębokim tłuszczu. Gdy wystygnie, polewane jest syropem miodowo-cukrowym. Czasami dodaje się bakalie.

Kuchnia tatarska może nie jest bardzo znana. Jednak warta jest spopularyzowania. Połączenie smaków, które znamy z tradycją kuchni ze Środkowej Azji, doprawione odrobiną Bliskiego Wschodu tworzą potrawy aromatyczne, ciekawe kulinarnie i godne uwagi każdego smakosza i gastronomicznego odkrywcy.